15 ŞUBAT, 2023

---

15 ŞUBAT, 2023

AIDING AND ABETTING IRAN’S WOMEN’S REVOLUTION

Homa and Saba*

Türkçe versiyonu için lütfen aşağı kaydırın.

For Protodispatch, Ximena Garrido & Ishmael Randal Weeks write and share images of a collaborative ongoing work called Materia Comun (Common Materials) which is a participatory earth work. Their focus is on structures that tie coexisting cultures together. Here human bodies, thoughts, and emotions are matter that is equal to vegetation, animals, and the earth itself, interconnected and in constant flux. With the public participants' own inspiration, the physical materials people brought and texts being read started from mass media and mass-produced objects and slowly became intimate items with deep meaning, personal journals, and letters. Materia Comun (Common Materials) touches the core of humankind’s temporary life in a body, occupying a society/city, in relation to a cyclical, interrelated organism, earth, of which we are each a very small part.

Just as oral traditions in the past played a pivotal role in the transmission and preservation of culture and information from generation to generation, we similarly see the current phenomenon as a kind of accelerated oral practice of the digital age.

With declining adult attention spans—thanks, in part, to the burgeoning use of social media—the stakes have never been higher for a cause to go viral in order to make headlines and inform the world. But beyond amplifying stories of resistance from Iran, we see this incessant and ubiquitous sharing as part of a conscious insistence on remembering and a refusal to succumb to collective amnesia. It is an active stance against the erasure of crimes committed by those in power, to record the names and identities of those killed, and to recall the constellation of views that currently exist in opposition to the political landscape, both within Iran and across the diaspora. It reflects an awakening of Iranians within Iran who had been forced into numbness in order to survive and who have stayed silent for fears of the harshest backlash that could otherwise await them. It is as though we have arrived at the end of a cycle within our society: the unyielding facade of the Islamic Republic and the narratives it has imposed on the public since its founding are being brazenly shattered from below, by hundreds of thousands of individuals insisting on disseminating their own accounts and truths.

* * *

This exercise in collective archiving is a response to and a way to process the flood of daily videos, images, and slogans that are being shared about Iran and that disappear each day due to the nature of Instagram’s twenty-four-hour stories and algorithm. We are a collective of women from Iran who are gathering images of social media posts from various accounts in an effort to create a collective archive of this developing popular uprising. The impetus to create and share content about the uprising can be a solitary act of survival that echoes an unceasing rage and desire to take some form of action to ensure the remembrance of these brave acts. In turn, the sharing and circulation of news and commentaries garners an ever-growing and insatiable viewership seeking answers, resolutions, and hope, despite the absence of its promise. Perhaps this channeling of collective anger on virtual platforms is also a way that physical violence on the ground can be prevented or sustained to a lesser degree. We understand that the current degree of fury towards the government, its supporters, and its agents (religious clerics, for example, or the children of corrupt officials who live lavishly abroad) is wholly justified, yet by no means do we support retaliation in the form of further violence. We stand for holding accountable agents of the regime in courts of law.

For the first iteration of this project, we have limited the collected archives to content gathered from the social media accounts of five individuals chosen for factors such as their location, perspective, and breadth of content creation. They include: Bahar, Goli, Mitra, Sheen, and Zehra. The screenshots, collected through the end of 2022, consist of both posts created by these individuals, as well as content that has been saved and shared by others, reflecting a variety of views and stories, as well as a way to maintain the privacy of those who wish to remain anonymous.

In this initial collection of social media content, we contextualize aspects of the protests by highlighting emerging tropes that we believe are important to call attention to at this time. These include: Solidarity/Transnational Movements, Intimidation/Systemic Oppression, Mourning, and Code-Making. We acknowledge that this endeavor does not and cannot address an all-encompassing scope of the current and evolving situation in Iran, Kurdistan, and the broader region. A multitude of facets of resistance is also reflected from within each of the four groupings, such as images of unyielding courage in the face of bloodshed, still frames of gestures in reference to the uprising publicly performed by athletes and other celebrities, and photos of women without headscarves walking or eating in public across different cities. Many of these images can be placed in multiple groups, and once we arrive at the Code-Making category, we see the merging of the themes. While the images may at times feel disconnected, particularly for a reader unfamiliar with Iran’s political climate, histories, and current organizing, we hope the archive will encourage readers to further delve into the nuances and stakes of this protracted revolution. The skewed image that people around the world have of Iran is often filtered through geopolitical journalism or Hollywood. Is it any surprise, then, that Iranians are potentially risking their lives in order to disseminate information about events unfolding on the ground? As we write, social media pressure from both locals and the diaspora is being used specifically to try and save the protesters who have been sentenced to death: virtual platforms as a means to preserve physical bodies. This women-led revolution is fundamentally about the body, bodies of women, queer and minority communities, and their rights to exist. Because freedom is conceived in the mind, but it is lived in the body.

Solidarity/Transnational Movements

At Jina “Mahsa” Amini’s funeral, women from her hometown of Saqqes in Rojhelat (Eastern Kurdistan/Northwest Iran) were recorded removing their headscarves and chanting: Jin, Jiyan, Azadi (Women, Life, Freedom). This Kurdish slogan has been translated into Persian, (Zan, Zendegi, Azadi), among other languages spoken across Iran, and has since been recognized as one of the main pillars of this uprising. Its origin can be traced back to decades-long Kurdish armed and civil opposition against the Turkish state. Within this movement, women’s liberation continues to be a driving force toward achieving democracy and autonomy.

Transnational solidarity and intersectional protest movements have played a role in framing the resistance since the start of Iran’s uprising. This series of photos reflects the efforts of many on social media to center Kurdish and Baluch women and their respective communities, to center their longstanding struggles against the oppressive central government in Tehran. If communities on the ground are finding ways to support each other beyond borders and across countries, nation-states have, in turn, been using force to maintain these frontiers and silence critical voices, further fueling the people’s drive to resist. Women in Afghanistan, who have themselves been steadily losing rights since the Taliban takeover in 2021, have raised their voices in solidarity with Iranian women.

Protesters throughout the region and in the Global South are learning from each other and borrowing songs, slogans, and methodologies of resistance.

The struggles of all peoples against their dictatorial and nationalist regimes are interconnected. The liberation of Iranian women and minority communities within Iran will have direct consequences on communities in neighboring Turkey, Afghanistan, Kurdistan, Iraq, and the region as a whole.

We both are from Perú and have experienced similar realities while growing up during the 80's and 90's. It was a very intense period of social and political unrest, as well as a deep economic crisis. Perú has a rich ancestral culture and history and was a center of Spanish control during the colonial period. The clash between the two cultures led to a series of disruptions and radical changes, which define its social and cultural realities reflected today.

With the hope of making meaning of these ancestral, historical, and contemporary realities which are embedded in daily life, we began a process of creating a collaborative project using Peruvian soil, which not only has a sacred significance in Peruvian Andean culture, but is also used as building material for constructing adobe structures. We made a visit to Chilca, a nearby town on the Coast of Lima with black soil lagoons. People travel to this Laguna Milagrosa from different parts of the country, to soak in its ¨magical soil¨ and recover from their daily life and problems, as well as to treat illnesses such as rheumatism, sterility, arthrosis, asthma, etc. The black soil has high levels of minerals, which is also good for several skin conditions. Chilca´s historical importance as one of the oldest settlements in Lima, and the presence of the pre-Hispanic ruins of Bandurria and Lapa-Lapa were also important references for our project. Their significance lies in their relationship to structures. We are looking at the history of materiality and this specific structure goes back to pre-Columbian architecture and tells us about the development of our culture today. These archeological sites are still sacred now, in fact this structure ties all these coexisting cultures together. Recently, this location has also become associated with UFO sightings, and is used as an annual gathering place for UFO conventions, including the Rahma Mission. The actual slogan of the city is…. “Chilca… es de otro mundo” (Chilca is from another world) with alien signs in different parts of the town.

We decided to combine the Chilca soil, and its ancient origins and uses, with a contemporary element that traces the history of a place. We integrated local newspapers, which are testimonies of everyday events deemed important enough to record for public consumption and posterity (no matter their veracity), enacting a process of transformation of this material by creating a pulp. This was then mixed with the healing soil, transforming the mix into a new building material. We used this material to create a structure using the technique of ¨tapial,¨ an ancient building technique which uses molds to ram earth into walls.

We also wanted to engage the public in the process of making this new material and structure. We made a mini artisanal paper-pulping factory where visitors sorted and helped turn information, in the form of daily local newspapers, into a pulp. We thought that with these two elements (the soil from Chilca and the newspaper pulp) we could build a structure that represented utopic model for a renewed and remade society. The new structure could be a symbolic representation of a city constructed in the realm of collaboration and common knowledge.

The utopian model we built was based on Tommaso Campanella’s ¨City of the Sun,¨one of the very first early Enlightenment utopian fictions. Campanella, an Italian Dominican philosopher born in the late 16th century, described the ideal city as containing all knowledge within its walls. The city in Campanella’s vision was heliocentric, where each segment of the walls contained a living visual library. Information was there for all to see. Nothing was hidden. The utopian basis of the book comes from 16^th and 17^th century discussions of the discovery of the so-called “New World” and its potential for creating new societies free from the corruption and violence that was taking place at the time in Europe (Campanella wrote the novel while imprisoned for heresy by the Spanish crown). The more we studied this form, we understood the heliocentric design’s symbolic parallels with the Incan cosmological vision, and even some of the architectural modeling of Sacsayhuamán, the citadel on top of Cusco, the capital of the Inca empire. We also saw this same design system in the camps set up by the Rahma Mission started by Sixto Paz Wells and the other UFO specialists who make yearly visits to Chilca. We embedded these ideas into the form of the project itself. At the same time, the structure is also very similar to a panopticon, with an inaccessible center. The center´s location was evident, and visible from above, but it was frustratingly inaccessible. By making the center or core inaccessible we wanted to emphasize the contradictions that many times have compromised the ideals of utopian cities, which as history has shown, turn out to be impossible and ideologically complex, and often devolve into fascist and colonialist realities.

As the offerings accumulated, people also were invited to read aloud excerpts of local newspapers, which were brought to the site on a daily basis, from a tower overlooking the structure being built in the gallery. Given the overwhelming amount of negative and fake news in the extractivist Peruvian society, we thought of these readings as an interesting confrontation with the utopian structure that was being built underneath. Some readings focused on articles published on the “Periódicos chicha,” Peruvian tabloids centered in sensationalist crime and celebrity journalism. People also began to bring their own texts to read, sometimes leaving them behind. This added an aural aspect to the room in which all of the offerings were held, and where the newspaper pulp and earth bricks were being made. With this mix of old beliefs, magic, fake news, and chance encounters with texts being read with a megaphone, the space vibrated with layered meanings. Hearing all these readings, combined with the offerings, the construction crew, the volunteers… created a charged environment which was both otherworldly and terrestrial.

From the outset, we wanted to encourage the process to fall out of our hands, to be a place for anyone to speak through the prompts we had instigated and orchestrated. Once the offerings started coming in, we were overwhelmed by the number of items brought and the participation of the public, as well as their generosity. The process of sharing this common matter was moving and it mapped our collective realities and experiences in a material sense, through the combination of highly personal objects and the process of their integration into the larger mud structure. The newspaper pulp, with its inherent lies and truths, was layered between the offerings embedded into the very earth of Peru. The process materialized the state of mind and particular idiosyncrasy of place in that moment in time. It would be great to be able to reactivate this project in other geographies and different contexts. What might this tell us about the geological and social strata of each place?

TO WOMAN, LIFE, FREEDOM

* Homa and Saba are pseudonyms to preserve the writers’ identities.
1- L, “Women Reflected in Their Own History,” e-flux Notes, October 14, 2022, https://www.e-flux.com/notes/497512/women-reflected-in-their-own-history, last accessed Jan 8, 2023.
We highly recommend this text in which the anonymous writer L so aptly describes her experiences protesting from her town. Her descriptions and recollections create a tangible imaginary of this revolution and its potential to be realized. We admire L’s approach to language in its inherent visuality and, in turn, our text is born out of archives of visuals.
2- Some names have been changed to protect individuals’ identities.
3- Bahar is an artist, writer, and filmmaker based in London. She has been translating and contextualizing content for English-speaking audiences. Goli is an artist working out of Los Angeles and focusing on the aesthetics of mourning. Mitra is a writer based in Toronto, researching subcultures within the Iranian diaspora. Living in Tehran, Sheen is an artist who has steadily gained an audience with whom she engages in dialogues based on her reflections and critical questioning. Zehra, who is currently based in Istanbul, lived in Iran as an artist for eight years and has been translating posts and current news from the uprising into her native Turkish.

İran kadın devrimine yardım ve yataklık

Bir grup ulusötesi sanatçı arşivlemeyi ve dijital hikâye anlatımını radikal direniş eylemleri olarak nasıl kullanıyor?

Ben o görüntüydüm, kendime geliyordum ve sanki daha önce hep böyle yapıyormuşum gibi, başörtüsü yakan bir kadın grubunun içinde olduğumu fark ediyordum. Tekrar kendime geliyordum ve birkaç dakika önce dövüldüğümü fark ediyordum.^[1]

16 Eylül 2022’de Jina “Mahsa” Amini’nin İslam Cumhuriyeti’nin ahlak polisi tarafından öldürülmesinin ardından başlayan İran’ın devam eden ayaklanmasına/devrimine dair bilgilerin dolaşıma sokulması önemli bir endişe kaynağı oldu. Yerel gazetecilerin baskı altında olması ve yabancı muhabirlerin yokluğu sebebiyle, ayaklanmanın belgeleri, birincil haber kaynağı olarak çeşitli kuruluşların sosyal medya hesapları aracılığıyla günlük ham görüntü ve fotoğraflar gönderip paylaşan sivillerden geldi. İran’dan dış dünyaya yapılan bu paylaşım sistemi, şiddetli baskısıyla ilgili bilgilerin yayılmasını kontrol etmek isteyen devletin sürekli internet kesintilerine rağmen dört aydır devam ediyor. Batılı büyük medya kuruluşlarının haberlerini İran’ın mevcut bağlamına adapte etme konusunda yavaş veya isteksiz davrandığı ve bölgesel yayın organlarının kendilerinin istikrarı üzerindeki sonuçlarından korktukları için bu bilgilerin yayılmasını kasıtlı olarak susturdukları görülse de İran’daki ve diasporadaki insanlar haberleri paylaşmak ve kendi ağları için kaynak oluşturmak amacıyla kişisel sosyal medya hesaplarındaki gönderileri ve hikâyeleri kullanıyor.

Güncellemeler içerdiği tüm hakikatler ve yanlışlıklarla birlikte sosyal medya üzerinden sürekli olarak önce paylaşılıp ardından siliniyor ve daha sonra yeniden paylaşılıyor. Orijinal içerik oluşturucusunun kimliğini devlet güvenlik güçlerinden korumak için gerekli görülen bu silme işlemi sık sık uygulanan bir önlem. Mevcut protestoları desteklemek amacıyla hareket eden bu sosyal medya paylaşımlarına herhangi bir şekilde katkı sunmak, İran rejimi tarafından tutuklanma sebebi sayılabiliyor. Bu nedenle İran’da yaşayan pek çok insan için güvenlik önlemi almak amacıyla telefonlarını günlük olarak temizlemek ve sosyal medya arşivlerini silmek artık sıradan bir durum haline geldi. Ülke çapında ünlülerden sporculara, işçilerden aktivistlere ve öğrencilere kadar protestocuların yaygın bir şekilde ve ayrım gözetmeksizin tutuklanmaya başlamasıyla birlikte İran yönetimi hiç kimsenin rejimin gazabından kurtulamayacağını açıkça ortaya koymuş oldu. Kürt ve Beluç topluluklarının yanı sıra diğer etnik ve dini azınlıklar ve queer topluluklara karşı yapmış oldukları misillemelerde özellikle acımasız davrandılar. Yine de bu durum, sayıları her geçen gün artan kamuya mal olmuş kişilerin bu tür platformları ayaklanmayı desteklemek için kullanmaktan caydırmadı. Protestocular, siyasi tutukluların serbest bırakılmasını ve affedilmesini, rejimle bağlantılı markaların boykot edilmesini talep ederek ve daha da önemlisi dijital ve analog araçları kullanarak ülke çapında giderek daha sık aralıklarla uygulanan üç günlük grev yapma çağrısında bulunarak her geçen gün artmakta olan öfkelerini eyleme döküyorlar.

Tıpkı geçmişteki sözlü geleneklerin, kültür ve bilginin nesilden nesile aktarılmasında ve korunmasında önemli bir rol oynaması gibi, biz de benzer şekilde günümüzün bu olgusunu dijital çağın bir tür hızlandırılmış sözlü uygulaması olarak görüyoruz. Kısmen sosyal medyanın artan kullanımına bağlı olarak yetişkinlerin azalan dikkat süreleri nedeniyle manşetlere çıkmak ve dünyayı bilgilendirmek için bir olayın viral hale gelmesi için riskler hiç bu kadar yüksek olmamıştı. Ancak İran’dan gelen direniş hikâyelerini güçlendirmenin ötesinde, biz bu sürekli devam eden ve her yerde bulunan paylaşımları, hatırlama konusunda bilinçli bir ısrarın ve toplu belleksizliğe yenik düşmeyi reddetmenin bir parçası olarak görüyoruz. Böylesi bir tavır, iktidardakilerin işlediği suçların örtbas edilmemesine, öldürülenlerin isimlerinin ve kimliklerinin kayıt altına alınmasına ve hem İran’daki hem de diaspora genelindeki siyasi manzaraya karşı şu anda var olan görüşlerin hatırlanmasına yönelik etkin bir duruştur. Bu duruş, İran’da hayatta kalabilmek için tepkisiz kalmaya mecbur bırakılan, aksi takdirde başlarına gelebilecek en sert tepkiden korktuğu için sessiz kalan İranlıların uyanışını yansıtıyor. Sanki toplumumuzdaki bir döngünün sonuna gelmiş gibiyiz: İslam Cumhuriyeti’nin boyun eğmez cephesi ve kuruluşundan bu yana halka dayattığı anlatılar, kendi değerlerini ve gerçeklerini yaymakta ısrar eden yüz binlerce kişi tarafından cesurca en temelinden yıkılıyor.

***

Bu kolektif arşivleme uğraşı, İran hakkında paylaşılan ve Instagram’ın yirmi dört saatlik hikâyelerinin ve içerik algoritmasının doğası gereği her gün kaybolan günlük video, resim ve slogan akışlarının işleyişine dair bir tepki ve alternatif oluşturmaya çalışmaktadır. Biz büyümekte olan bu halk ayaklanmasının kolektif bir arşivini oluşturmak amacıyla çeşitli hesaplardan sosyal medya paylaşımlarının görüntülerini toplayan İranlı kadınlardan oluşan bir kolektifiz. Ayaklanma hakkında içerik oluşturma ve paylaşma dürtüsü, bu cesur eylemlerin hatırlanmasını sağlamak için bir tür eylemde bulunma arzusunu ve dinmeyen bir öfkeyi yansıtan münferit bir hayatta kalma eylemi gibi görülebilir. Öte yandan, haberlerin ve yorumların paylaşılması ve dolaşımı, vaat edilen herhangi bir çözüm olmamasına rağmen, cevaplar ve umut arayan, sürekli büyüyen ve doymak bilmeyen bir izleyici topluyor. Öfke, insanlar tarafından sağlıklı ve meşru bir tepkidir ve öfkenin değişim dürtüsü oluşturmasındaki önemini ve rolünü kabul etmekteyiz. Belki de bu toplu hıncın sanal platformlara yönlendirilmesi, aynı zamanda sahadaki fiziksel şiddetin önlenmesinin veya daha az olmasının bir yolu olabilir. Bizler hükümete, destekçilerine ve temsilcilerine (örneğin din adamlarına veya yurtdışında cömertçe yaşayan yozlaşmış yetkililerin çocuklarına) yönelik mevcut öfkenin tamamen haklı olduğunu anlıyoruz, ancak daha fazla şiddet oluşturabilecek misillemeleri hiç bir şekilde desteklemiyoruz. Rejimin temsilcilerinin mahkemelerde hesap vermesi gerektiğini savunuyoruz.

Projenin ilk ayağında, toplanan arşivleri, konumları, bakış açıları ve içerik oluşturma çeşitlilikleri gibi faktörler neticesinde seçilen beş kişinin sosyal medya hesaplarından toplanan içerikle sınırlandırdık. Bu kişiler: Bahar, Goli, Mitra, Sheen ve Zehra.^[2] 2022’nin sonuna kadar toplanan ekran görüntüleri, hem bu kişiler tarafından oluşturulan gönderilerden hem de başkaları tarafından kaydedilen ve paylaşılan çeşitli görüş ve hikâyeleri yansıtan içeriklerden oluşuyor ve de anonim kalmak isteyenlerin gizliliğinin korunmasını sağlıyor.^[3]

Bu ilk sosyal medya içeriği koleksiyonunda, mevcut durum açısından dikkat çekmenin önemli olduğuna inandığımız temaları vurgulayarak protestoların çeşitli yönlerine dair bağlam oluşturuyoruz. Bu temalar şöyle: Dayanışma / Ulusötesi Hareketler, Sindirme / Sistemik Baskı, Yas Tutma ve Kod Oluşturma. Bu çabanın İran, Kürdistan ve daha geniş bölgedeki mevcut ve gelişen durumun tüm unsurlarını içeren bir kapsamı ele almadığının ve alamayacağının farkındayız. Dört grubun her birine dair, öldürülme pahasına boyun eğmeyen cesaret görüntüleri, sporcular ve diğer ünlüler tarafından halka açık bir şekilde gerçekleştirilen ayaklanmaya atıfta bulunan kareler ve farklı şehirlerde halka açık yerlerde baş örtüsü olmadan yürüyen veya yemek yiyen kadınların fotoğrafları gibi çok sayıda direniş yönü de yansıtılmaktadır. Bu görüntülerin birçoğu birden fazla gruba yerleştirilebilir ve Kod Oluşturma kategorisine geldiğimizde tüm temaların birleştirildiğini görebiliriz. Bu görüntüler, özellikle İran’ın siyasi iklimi, tarihi ve mevcut örgütlenmesine aşina olmayan bir okuyucu için zaman zaman bağlantısız gibi görünse de, biz bu arşivin okuyucularını bu uzun süreli devrimin nüanslarını ve risklerini daha fazla araştırmaya teşvik edeceğini umuyoruz. Dünyanın dört bir yanındaki insanların İran hakkında sahip olduğu çarpık imaj, genellikle jeopolitik gazeteciliğin veya Hollywood’un filtrelerinden doğru oluşuyor. Durum böyleyken, İranlıların sahada meydana gelen olaylar hakkında bilgi yaymak için potansiyel olarak hayatlarını riske atmaları şaşırtıcı mı? Daha önce de belirttiğimiz gibi, hem yerel halktan hem de diasporadan gelen sosyal medya baskısı, özellikle ölüm cezasına çarptırılan protestocuları kurtarmak için kullanılıyor, sanal platformlar bedenlerinin fiziksel bütünlüğünü korumanın bir aracı haline geliyor. Kadınların önderlik ettiği bu devrim temelde beden, kadınların, queerlerin ve azınlıkların bedenleri ve bu toplulukların var olma haklarıyla ilgilidir. Çünkü özgürlük zihinde tasavvur edilir, ama bedende yaşanır.

Dayanışma / Ulusötesi hareketler

Jina “Mahsa” Amini’nin cenazesinde, memleketi Rojhelat, Saqqes’teki (Doğu Kürdistan/Kuzeybatı İran) kadınların başörtülerini çıkardıkları ve Jin, Jiyan, Azadi (Kadın, Yaşam, Özgürlük) sloganları attıkları kaydedildi. Bu Kürtçe slogan, İran genelinde konuşulan diğer dillerin yanı sıra Farsça’ya çevrildi (Zan, Zendegi ,Azadi), ve o zamandan beri bu ayaklanmanın temel dayanaklarından biri olarak kabul edildi. Kökeninin, Türk devletine karşı onlarca yıldır süren Kürt silahlı ve sivil hareketine kadar uzandığı görülebilir. Bu hareket içinde kadınların kurtuluşu, demokrasiye ve özerkliğe ulaşma yolunda itici bir güç olmaya devam ediyor.

Ulusötesi dayanışma ve kesişimsel protesto hareketleri, İran ayaklanmasının başlamasından bu yana direnişin çerçevesinin belirlenmesinde önemli bir rol oynadı. Bu fotoğraf dizisi, sosyal medyadaki pek çok kişinin Kürt ve Beluç kadınlarını ve kendi toplumlarını merkeze alma, Tahran’daki baskıcı merkezi hükümete karşı uzun süredir devam eden mücadelelerini merkez alma çabalarını yansıtıyor. Sahadaki topluluklar birbirlerini sınırların ötesinde ve ülkeler arasında desteklemenin yollarını buldukça, ulus devletler de bu sınırları korumak ve eleştirel sesleri susturmak için güç kullanıyorlar ve bu şekilde halkın direnme dürtüsünü daha da körüklemiş oluyorlar. Örneğin Taliban’ın 2021’de devralmasından bu yana haklarını sürekli kaybeden Afganistan’daki kadınlar, İranlı kadınlarla dayanışma içinde seslerini yükselttiler.

Bölgedeki ve Küresel Güney’deki protestocular birbirlerinden öğreniyorlar ve birbirlerinin şarkılarını, sloganlarını ve direniş yöntemlerini ödünç alıyorlar.Bütün halkların diktatörlük ve milliyetçi rejimlerine karşı mücadeleleri birbirine bağlıdır. İranlı kadınların ve İran içindeki azınlık topluluklarının kurtuluşunun, komşu Türkiye, Afganistan, Kürdistan, Irak ve bir bütün olarak bölgedeki topluluklar üzerinde doğrudan sonuçları olacaktır.

Sindirme / Sistemik baskı

İslam Cumhuriyeti, kırk dört yıl önce, 1979’da iktidara geldiğinden beri, muhaliflerini susturmak ve yönetimlerine meydan okumak isteyenleri caydırmak için daima terör yarattı ve güç kullandı. Mevcut ayaklanmayı bastırmak için rejim, hepimizin aşina olduğu internet kesintileri, tehditler, işletmeleri kapatma, casusluk, geniş çaplı tutuklamalar, zorla itiraflar, sahte yargılamalar, fiziksel ve beyaz işkence mahkumlara tecavüz, infazlar ve başka bir çok benzeri şeyi içeren çeşitli zalimane baskı ve sindirme yöntemlerini sergilemekten çekinmedi.

Bu fotoğraf seçkisi, rejimin ellerinde baskı görenlerin anlatımlarının yanı sıra geçmişteki ayaklanmalara ve direniş hareketlerine atıfları da içeriyor. Protestocuların ve aktivistlerin gösterdikleri kararlılık karşısında maruz kaldıkları sistematik saldırılara rağmen sebat etme konusundaki sarsılmaz iradelerini aktarıyor. Aktivistlerin, yazarların, düşünürlerin, sendika ve topluluk örgütleyicilerinin mücadelesi uluslararası manşetlerde yer almasa da bu gruplar yaşamı tehdit eden koşullara rağmen onlarca yıldır aktif bir mücadele veriyorlar.

Yas tutma

İran toplumunda sevdiklerinin yasını tutma geleneği önemli bir rol oynamaktadır. Yas dönemi kırk gün sürer; bir kişinin ölümünden sonraki üçüncü, yedinci ve kırkıncı günler, en önemli anma günleridir. Hükümetin aralıksız devam eden öldürme çılgınlığı aynı zamanda haksız cinayetlere karşı toplum çapında kitlesel protestolara dönüşen sürekli bir yas toplantıları zincirini de başlatmış oldu. Bu görüntüler, İran’daki toplulukların tanık olduğu ölümlerin ve dehşetin kapsamına yalnızca kısa bir bakış sunuyor.

Şiilikle bağlantılı yas gelenekleri, İran rejiminin halkın inancını yönetmesi sayesinde İran ruhunun içine gömülmüştür, ancak farklı yas biçimleri de zaman içerisinde görünür hale geldi ve hatta bunların arasında daha önceki dönemlerden miras kalmamış olanlar da var. İran’daki insanlar, ana akım olmayan etnik toplulukların yas tutma biçimlerini öğreniyor. Dans etmeyi, öldürülen protestocuların doğum günlerini kutlamayı ve ölenlerin mezarlarında kuşları serbest bırakmayı içeren farklı bir toplu yas türüne tanık oluyoruz. Yastan doğan kolektif bir hareketlilik ve kabul var ve rejim artık yas biçimlerini onaylama veya itibarsızlaştırma yetkisine sahip değil.

3 Kasım 2022’de Karaj’da güvenlik güçleri tarafından öldürülen genç kadın Hadis Necefi’nin kırkıncı günü anmasında yüzlerce kişi tutuklandı. O geceden sonra Rejim gayet keyfi bir şekilde on altı protestocuyu bir paramiliter subayın ölümünden sorumlu tuttu ve bu yazının yazıldığı tarihte dört kişi idam edildi: Mohsen Shekari, Majidreza Rahnavard, Mohammad Mehdi Karami ve Mohammad Hosseini. İslam Cumhuriyeti’nin kırk dört yıllık hükümdarlığı boyunca çok sayıda infaz gerçekleşmiş olsa da, idam cezasına karşı halkın öfkesi İran genelinde daha önce görülmemiş bir ölçekte arttı.

Kod oluşturma

İran’daki devrimci ayaklanmanın devam ettiği her gün, direniş kodları ortaya çıkmaya devam ediyor; bu kodlar sosyal medyada olduğu kadar sokaklarda da doğuyor. Son gruptaki görüntüler, İran’ın dört bir yanındaki şehirlerde sprey boyalı sloganlar, protesto için kadınların kestiği saç telleri, başörtüsüz halkın arasında dolaşan kadınlar, queer aşk, toplu kucaklaşma eylemleri, yeni devrimci şarkılar bestelemek ve daha pek çok şey gibi bu devrimin sembollerini ve kodlarını bir araya getiriyor. Kökleri Kürtçe Jiyan (Yaşam) kelimesine dayanan Jina’nın adı, bu yeni kodların belki de en öne çıkanı.

Ateş ise protestocuların şehirleri rejimin sembollerinden ve propaganda araçlarından arındırdığı bir araç olmuş durumda. İnsanlar sloganlar atmak için çöp tenekelerine atlıyor ve onları ateşe veriyor, böylece hiç bir silahı olmayan protestocular kendilerini güvenlik güçlerinin kurşunlarından koruyorlar. Bu ayaklanmada ateş, yok etmek, korunmak ve yenilenme alanları yaratmak için kullanılan bir araç.

Ortaya çıkan bu kodlar videolar, fotoğraflar ve sloganlar şeklinde internette dolaşıyor. Rejim güçleri bu kodları fiziksel alanlarda sansürlemek için şiddet uygulasalar da yayılmalarını fiilen durduramıyorlar. İnternette dolaşan ve dolaşmaya devam eden görüntüler arasından bazılarının süregelen devrimin dışındaki kaynaklara dayandığı da görülebilir. Örneğin yaygın olarak paylaşılan ve güvenlik güçleriyle yaşanan çatışmaların ardından çekildiği sanılan kırık bir arabanın camından orta parmağını uzatan bir kadının görüntüsü aslında 2016 Lovers & Drifters Club moda çekiminden bir kare. Görüntülerin bu şekilde tahsis edilmesi kod oluşturmanın bir parçası haline geliyor ve söz konusu görseller bu tekrar tekrar paylaşılma sürecinde devrimle ilişkilendirilen yeni bir kimlik kazanıyorlar. İnternete ve sosyal medya platformlarına yüklenen içerik kalıcıdır, bununla birlikte bu kodlar yeni bir dijital hayata geçmeye başladığında, içerik üreticisinin kimliği de nihayetinde silinmiş oluyor. Bu kadın devriminin sembolleri ve imgeleri tarihin sanal kayıtlarında kodlanıyor. Günümüzde, “kadın” özü itibariyle bedenle bağlantılıdır ve aynı zamanda “özgürlük” ile eş anlamlıdır. İran’da yaşamak, sevinci ifade etmek, sevgiyi hissetmek, baskıcı, yozlaşmış bir sisteme karşı sürekli meydan okuyan direniş eylemleridir. Bu yeni kodlar kolektif umuda kök salmakta ve bu rejimin sonunu öngörmemizi daha da mümkün kılmaktadır.

KADINA, YAŞAMA, ÖZGÜRLÜĞE

İngilizceden çeviren: Erdem Gürsu

https://argonotlar.com/iran-ka...

Read Past Protodispatches here